Mensen met artrose hebben last van voortdurende of steeds terugkerende pijn en/of stijfheid in een of meer gewrichten. Dit heeft te maken met veranderingen van het gewrichtskraakbeen. De ziekte komt vaak voor en het aantal patiënten neemt toe met de leeftijd.
Op deze pagina vindt u informatie over artrose en de behandelingen die het MaastrichtUMC+ biedt.
Wat is Artrose?
Normaal bekleedt zacht en glad kraakbeen de bot-uiteindes in de gewrichten zodat ze soepel over elkaar kunnen glijden bij bewegen (zie figuur met een gezonde en artrotische knie als voorbeeld)
Daarnaast functioneert gezond kraakbeen als een soort schokdemper tussen de botten.
Bij artrose wordt het gladde kraakbeen in een gewricht aangetast: Het wordt minder glad en verend, of het verdwijnt zelfs helemaal. Daarom kunnen bij artrose de botten niet meer soepel over elkaar bewegen en worden schokken minder goed opgevangen. Bovendien treden in een artrotisch gewricht vaak ontstekingsreacties op, die nog meer schade aanrichten en pijn geven. Ook andere delen van het gewricht (bijvoorbeeld het gewrichtskapsel en de peesaanhechtingen) worden bij artrose aangetast. Aan de randen van het artrotische gewricht kunnen puntige, benige aangroeisels (osteofyten) ontstaan, die de beweeglijkheid van het gewricht verder beperken. De ziekte kan in alle gewrichten optreden, maar het vaakst komt het voor in:
- De knie
- De heup
- De enkel
- De rug en nek
- De vingers
- De grote teen
Artrose is geen ontstekings-reuma of osteoporose
Vaak wordt artrose verward met osteoporose of met ontstekings-reuma. Het zijn echter duidelijk verschillende aandoeningen:
- Osteoporose wordt ook wel botontkalking genoemd. Het is een aandoening van het bot. De hoeveelheid en de kwaliteit van het botweefsel neemt geleidelijk af door verlies van ‘botmassa’ (kalk en andere mineralen) en van botstructuur (verlies van botbalkjes). Het gevolg is een grotere kans op botbreuken.
- Reuma is een verzamelnaam voor een grote groep aandoeningen van de gewrichten die niet door een ongeval veroorzaakt zijn. Na artrose is Reumatoïde artritis (ontstekingsreuma) één van de meest voorkomende vormen in deze groep. Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte met chronische ontstekingen in de gewrichten, waarbij vooral het slijmvlies in de gewrichten is aangetast. De verschijnselen en behandeling zijn anders dan bij artrose. (Voor informatie: zie reumafonds.nl)
- (Osteo-)Artrose (waar deze pagina over gaat) wordt ook wel gewrichtsslijtage genoemd, maar het is meer dan simpele slijtage (zie hierboven ‘wat is artrose’). Het is een aandoening van en of meerdere gewrichten.
Hoe verloopt artrose?
Artrose is een chronische gewrichtsaandoening die in de loop der jaren geleidelijk verergert. Soms is maar een gewricht aangedaan, soms zijn vele gewrichten pijnlijk en stijf. De aandoening verloopt bij iedereen weer anders en kan per gewricht verschillen. Het valt niet te voorspellen in welke mate iemand last van pijn, stijfheid en bewegingsbeperkingen zal krijgen.
Mensen met artrose kunnen de volgende verschijnselen hebben:
- Pijn bij bewegen of belasten; bij ernstige artrose doet het gewricht ook in rust vaak pijn
- Startpijn: dit is pijn als het gewricht na een periode van rust weer gebruikt wordt
- Stijfheid van het gewricht; als het gewricht na een periode van rust weer wordt gebruikt, kan de stijfheid het duidelijkst zijn
- Afwijkende stand van het gewricht
Hoe stellen we de diagnose?
De diagnose artrose wordt gesteld op basis van het verhaal van de patiënt (de anamnese) en het lichamelijk onderzoek, eventueel aangevuld met röntgenonderzoek. Soms is extra onderzoek zoals een MRI, botscan of injectie nodig om vast te stellen of artrose de oorzaak is van de pijn of dat een andere aandoening deze klachten veroorzaakt. In het Centrum voor Bewegen van het Maastricht UMC+ werken we nauw samen met een groot aantal andere specialisten, zodat patiënten zo eenvoudig mogelijk een diagnose en de best passende zorg krijgen.
Waarom krijgen mensen artrose?
Het is nog niet precies duidelijk wat de oorzaak is. Wel zijn er een aantal factoren die een rol lijken te spelen, zoals
- Erfelijke aanleg
- De vorm van een gewricht
- Zware belasting van het gewricht door overgewicht, zwaar lichamelijk werk of overmatig sporten
- Ook te weinig gebruik van het gewricht zorgt ervoor dat de kwaliteit van het kraakbeen achteruit gaat
- Letsels van de meniscus of van de gewrichtsbanden of botbreuken lijken triggers te zijn voor het ontstaan van artrose
- Kleine letsels van het kraakbeen kunnen op den duur leiden tot artrose van het hele gewricht. Voor deze kleine defecten in het kraakbeen zijn aparte behandelingen. Zie voor meer informatie de pagina 'Kraakbeendefecten in de knie' of 'Kraakbeenbehandeling in de enkel'
Wat zijn de mogelijke behandelingen bij artrose?
Afhankelijk van de leeftijd en de staat van de knie kan er gekozen worden voor verschillende behandelingen: